Od stycznia 2023 r. weszły w życie przepisy Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2464 z dnia 14 grudnia 2022 r. w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) nr 537/2014, dyrektywy 2004/109/WE, dyrektywy 2006/43/WE oraz dyrektywy 2013/34/UE w odniesieniu do sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju. Nowe przepisy weszły w życie 20 dni po jego opublikowaniu. Państwa członkowskie mają 18 miesięcy za zaimplementowanie przepisów do polskiego prawa.
Przepisy przedmiotowej dyrektywy przewidują trzystopniowy harmonogram zastosowania nowych obowiązków przez jednostki. Zgodnie z jej postanowieniami wszystkie duże jednostki oraz małe i średnie spółki giełdowe będą zobowiązane przedstawiać w swoim sprawozdaniu z działalności informacje na temat: kwestii środowiskowych, społecznych i praw człowieka oraz ładu korporacyjnego.
Dyrektywa CSRD obejmuje swoim zakresem dwie grupy przedsiębiorców:
- przedsiębiorstwa, które w ostatnim roku obrotowym zatrudniały średnio ponad 500 pracowników, a ich przychody netto ze sprzedaży w skali światowej przekraczały 150 mln euro, oraz
- te przedsiębiorstwa, które nie osiągnęły progów określonych pierwszej grupy, ale zatrudniały średnio ponad 250 pracowników i w ostatnim roku obrotowym osiągnęły przychody netto w skali światowej w wysokości ponad 40 mln euro. Warunkiem jest, aby co najmniej 50 % z tych przychodów netto ze sprzedaży uzyskano w co najmniej jednym z następujących sektorów: produkcja i sprzedaż hurtowa wyrobów tekstylnych, skór i wyrobów ze skór wyprawionych (w tym obuwia); rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo, produkcja i sprzedaż hurtowa artykułów; wydobycie surowców mineralnych niezależnie od miejsca ich wydobycia, produkcja podstawowych wyrobów metalowych, innych produktów z niemetalicznych surowców mineralnych i gotowych wyrobów metalowych (z wyjątkiem maszyn i urządzeń) oraz handel hurtowy surowcami mineralnymi, podstawowymi i pośrednimi produktami mineralnymi.
Nawet jeżeli przedsiębiorca sam bezpośrednio nie będzie podlegał bezpośrednio pod przepisy dyrektywy, to można się spodziewać, że znaczna część polskich przedsiębiorców w mniejszym bądź większym stopniu znajdzie się w obszarze oddziaływania dyrektywy (ponieważ będą tego wymagać ich więksi kontrahenci) i w celu zachowania konkurencyjności na rynku będzie musiała dostosować się do jej zasad, w tym przede wszystkich wdrożyć odpowiednie mechanizmy identyfikacji i zarządzania ryzykami z obszarów praw człowieka oraz ochrony środowiska oraz raportowania w tych kwestiach – podejmowanie środków zapobiegających naruszeniom (właściwy dobór dostawców, wprowadzenie do umów klauzul zobowiązujących do przestrzegania wyznaczonych standardów oraz klauzul wprowadzających oparte na analizie ryzyka mechanizmy kontrolne dostawcy, wprowadzenie procedury zgłaszania naruszeń dokonanych przez dostawców bezpośrednich oraz stosowanie środków naprawczych w razie wystąpienia naruszenia).
Zwracamy uwagę, że pierwszy okres sprawozdawczy według nowych zasad będzie dotyczyć roku obrotowego rozpoczynającego się od 1 stycznia 2024 r. lub po tej dacie. W pierwszej kolejności informacje zostaną przedstawione po raz pierwszy (za rok obrotowy 2024) przez największe podmioty, które już obecnie raportują tzw. informacje niefinansowe na podstawie ustawy o rachunkowości, tj. duże jednostki zainteresowania publicznego, których liczba pracowników przekracza 500 osób. Rok później pierwsze raporty przedstawią pozostałe duże jednostki. Małe i średnie spółki giełdowe będą zobowiązane złożyć po raz pierwszy raporty za rok obrotowy 2026 według uproszczonych ESRS (europejskie standardy sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju).
Marta Dziublewska