Pandemia COVID-19 była wyzwaniem dla wielu przedsiębiorstw, które stanęły w obliczu poważnych trudności finansowych. W odpowiedzi na te wyzwania, rząd wprowadził szereg programów wsparcia, mających na celu ochronę miejsc pracy i stabilizację gospodarki. Jednym z takich programów było dofinansowanie wynagrodzeń pracowników przez Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP), zarządzany przez Wojewódzkie Urzędy Pracy (WUP), na podstawie art. 15g oraz 15gg ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.
Wobec upływu 3-letniego terminu na przeprowadzenie kontroli przez WUP, przedsiębiorcy coraz częściej dostają wezwania do zwrotu części otrzymanego dofinansowania na pokrycie wynagrodzeń pracowników. Taka sytuacja ma miejsce w szczególności w przypadku, gdy przedsiębiorca skorzystał również ze z zwolnienia lub dofinansowania składek pracowników na podstawie odpowiednio art. 31 zo oraz art. 15 zzb specustawy covidowej. Nierzadko również WUP zarzuca przedsiębiorcom naruszenie obowiązującej umowy na wypłatę świadczeń na dofinansowanie wynagrodzeń pracowników. W związku z tym, wiele firm znajduje się teraz w sytuacji, gdzie muszą stawić czoła możliwym zwrotom, często nie rozumiejąc podstaw prawnych ani proceduralnych tych roszczeń.
Czy zatem było możliwe skorzystanie z dwóch świadczeń pomocowych na podstawie specustawy covidowej?
Argumentacja w wezwaniach WUP opiera się na wskazaniu, że w przypadku skorzystania przez przedsiębiorcę z dwóch świadczeń pomocowych, dochodzi do niedopuszczalnego dublowania się świadczeń, które to podlegają zwrotowi. Jednakże sądy administracyjne, w tym Naczelny Sąd Administracyjny (NSA), w swoich orzeczeniach podkreślają, że jeśli pomoc została przyznana na różne okresy, to nie ma mowy o dublowaniu świadczeń.
Kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia omawianej kwestii jest ustalenie czy „takie same tytuły wypłat” (art. 15g ust. 18 oraz art. 15gg ust. 7 specustawy covidowej) oznacza to samo co pojęcie „tych samych kosztów”. NSA uznał, że „pojęcie tych samych kosztów nie jest tożsame z pojęciem takich samych kosztów, którym posługuje się art. 15gg ust. 7 ustawy (…) a na ich utożsamianie nie pozawalają ani rezultaty wykładni gramatycznej obu terminów, jak również tego rodzaju stwierdzenia nie sposób wywieść z ich wykładni systemowej i funkcjonalnej. Z tymi samymi kosztami mamy bowiem do czynienia wyłączenie w przypadku, gdy odnoszą się one do tych samych pracowników i tego samego okresu rozliczeniowego„. Co więcej należy zwrócić na uwagę, że żaden z przepisów specustawy covidowej nie zawiera zakazu skorzystania z różnych świadczeń pomocowych przyznawanych w innych okresach. Co więcej, kwestia pobierania kilku świadczeń pomocowych była przedmiotem głębszej analizy NSA, który wskazał m.in. w wyroku z dnia 27 kwietnia 2022 r., o sygn. akt I GSK 251/22: Art. 15g ust. 18 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 1842, z późn. zm.) nie stoi na przeszkodzie do uzyskania przez przedsiębiorcę dofinansowania wynagrodzeń i składek ZUS pracowników na podstawie art. 15g tej ustawy, w sytuacji otrzymania już przez tego przedsiębiorcę dofinansowania wynagrodzeń i składek ZUS tych samych pracowników na podstawie art. 15zzb ustawy o COVID-19, jeżeli dofinansowanie to dotyczyło innego okresu.
Natomiast w wyroku z dnia z 18 stycznia 2023 r., o sygn. akt I GSK 105/22 wskazano: „Z tymi samymi kosztami mamy bowiem do czynienia wyłączenie w przypadku, gdy odnoszą się one do tych samych pracowników i tego samego okresu rozliczeniowego. Podstawą odmowy przyznania wsparcia, a właściwie odmowy zakwalifikowania do zawarcia umowy o jego udzielenie, na podstawie art. 15 zzb ustawy z 2 marca 2020 r. mogłoby być więc wyłącznie stwierdzenie, że wnioskodawca uzyskał już pomoc na pokrycie kosztów wynagrodzeń i składek wskazanych we wniosku konkretnych pracowników za te same okresy rozliczeniowe, nieprzekraczające 3 miesięcy, których dotyczy wniosek. Pomiędzy tymi samymi kosztami a takimi samymi kosztami istnieje widoczna i znacząca różnica, Koszty takie same, to bowiem koszty rodzajowo jednorodne, ale jednak nie tożsame ze sobą.„
Co zrobić gdy Twoja firma otrzyma wezwanie do zwrotu części udzielonego finansowania wynagrodzenia pracowników na podstawie specustawy covidowej?
Przede wszystkim dokładnie przeanalizuj wezwanie, w szczególności sprawdź czy rzeczywiście doszło do dublowania świadczeń przyznanych na podstawie specustawy covidowej w tym samym okresie lub do naruszenia umowy zawartej z WUP. Jeśli nie, to masz solidne podstawy do obrony. W sytuacji wszczęcia postępowania administracyjnego poczekaj na wydanie przez WUP decyzji zwrotowej, od której będziesz mógł złożyć odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego (SKO). W razie niepowodzenia, kolejnym krokiem jest złożenie skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA). Natomiast jeśli WUP zarzucił Ci naruszenie warunków umowy przez co dostałeś z sądu nakaz zapłaty lub zawezwanie do próby ugodowej to koniecznie przystąp do postępowania lub złóż sprzeciw.
Pamiętaj, że czas jest kluczowy w przypadku wezwań do zwrotu środków. Ignorowanie decyzji WUP może prowadzić do wszczęcia postępowania egzekucyjnego, które może poważnie obciążyć finanse Twojej firmy. Dlatego ważne jest, aby jak najszybciej podjąć kroki w celu obrony swoich praw i uniknięcia niepotrzebnych kosztów. Ponadto zwróć uwagę na konkretne przepisy ustawy covidowej, które obowiązywały w czasie gdy składałeś wnioski o dofinansowanie. Nierzadko okazuje się, że przepisy te mogły zostać doprecyzowane w późniejszych nowelizacjach.
Jeśli Twoja firma znalazła się w takiej sytuacji, nie czekaj, tylko skontaktuj się z nami, aby uzyskać profesjonalne wsparcie i skutecznie bronić swoich interesów. Kancelaria posiada doświadczenie w reprezentowaniu Klientów w postępowaniach cywilnych, administracyjnych oraz sądowoadministracyjnych.
Paulina Michalak
